Nou hierbij dan, de oorlog in Syrië

‘Waarom lezen wij niets meer over de oorlog in het Midden-Oosten?”, vroeg een lezer vorige week. Ik waag dat te betwijfelen, en trouwens: welke oorlog is dé oorlog? Die in Jemen? Irak? Syrië? Libië? Of de Arabisch-Israëlische oorlog, die ook nog bestaat? Maar ik wilde toch al weer eens over de oorlog in Syrië schrijven, dus hierbij, lezer!

Die gaat stiekem de laatste maanden helemaal niet zo goed voor Assad. Even recapituleren: betogers gingen in 2011 de straat op tegen het regime, het regime opende het vuur. De oppositie bewapende zich, en veroverde snel heel veel terrein. In de tussentijd raakten de rebellen verdeeld, met dank aan concurrerende buitenlandse sponsors, en kon Assad met gifgas en Iraanse en Russische steun zijn overgebleven territoir stabiliseren. Vervolgens verrees met zijn instemming de Islamitische Staat, die immers zo extremistisch is dat het buitenland daarop collectief in de aanval is gegaan. Waardoor Assad weer de kans kreeg om af te rekenen met de meer gematigde oppositie.

Maar toen kwam er in januari een nieuwe koning in Saoedi-Arabië, en die, of zijn machtige jonge zoon, heeft een bondje gemaakt met Turkije en Qatar om Assad eindelijk te elimineren. Niet wegens iets als democratie of rechtsstaat maar omdat het Syrische regime een bondgenoot is van Iran, en Iran is het Grote Kwaad van deze tijd. De drie landen hebben wat koppen tegen elkaar geslagen en een nieuwe rebellencoalitie gesmeed, het Leger van Verovering, en dat ruim bewapend. Die coalitie is nu met name in het noordwesten opgerukt. De rebellen komen dicht in de buurt van de haven Latakia – een Russisch marinesteunpunt – en Assads alawitische hartland. Ook in het zuiden is Assad in moeilijkheden.

Assads probleem is mankracht. Van zijn enorme leger is al heel snel een groot deel gedeserteerd. En u denkt toch niet dat de geschatte 250.000 doden van de oorlog alleen burgers zijn? Nee, meer dan de helft daarvan zijn regeringsmilitairen en andere strijders aan zijn kant. Volgens diverse bronnen wil zijn eigen achterban zijn zoons niet meer offeren. Iran houdt feitelijk Assad overeind.

Dat zou mogelijkheden kunnen openen. Stel dat er straks een nucleair akkoord met Iran is. De Iraanse minister Zarif heeft de laatste tijd herhaaldelijk gezegd dat Teheran dan de omliggende spanningen wil verminderen. Assad kost Iran een fortuin. Zou het misschien bereid zijn hem te offeren tegen de garantie dat er geen vijandig regime in Damascus aan de macht komt?

Maar ja, belangen. Ik voorspel dat iedereen doorvecht, Assad vroeger of later ineenstort, alle rebellen, inclusief het Leger van Verovering, met elkaar slaags raken in hun begeerte naar macht (en wegens de tegengestelde wensen van hun sponsors), dat de Islamitische Staat daarvan profiteert, Obama het ook niet meer weet en werkelijk enorme vluchtelingenstromen op gang komen. Arme Syriërs.